Ыраас-сырдык «Ый Суола»
1 сентября 2009, 19:29.
Бүгүн «Хатан» ыччат сайдам сурунаалын ааҕааччыларыгар Мэҥэ Хаҥалас улууһун киинигэр - Майаҕа үлэлиир-хамсыыр, ыллыыр-туойар «Ый Суола» бөлөҕү билиһиннэрэбит. 2006 сыл алтынньы ыйыгар бу бөлөҕү 80-90-с сылларга аатыра-суолура сылдьыбыт «Сэргэ» салайааччыта Анатолий Босиков (Босс) уонна «Хардыы» гитариһа Иван Местников тэрийбиттэрэ. Тэрийбиттэрэ диир кыра - орто кылаас оҕолорун мунньан, барытын сабыс-саҥаттан үөрэппиттэрэ, этэргэ дылы, «ыраас илиистэн» саҕалаабыттара. Босс этэринии, оҕолор үгүстэрэ «урут гитаара-барабаан диэни тэлэбиисэргэ эрэ көрөллөрө» үһү. Оттон билиҥҥи туругунан Саха эдэр бөлөхтөрүттэн идэтийбит таһымҥа лаппа чугаһаабыт биир бастыҥмыт буолар.«Ый Суола» Майаҕа уонна Дьокуускай куоракка сольнай кэнсиэртэрин көрдөрбүттэрэ, онно үгүс киһи мустубута. Ону таһынан СD-альбомнарын эмиэ оҥорбуттара. «Этигэн Хомус-2008» мусукаалынай бириэмийэҕэ «Тыыннаах доҕуһуоллаах эдэр бөлөх» номинацияҕа киирэ сылдьыбыттара. «Туллуктар кэлбиттэр» уонна «Табык» фестивалларга биир бастыҥынан ааттаммыттара. Кылгас кэмҥэ - элбэх уонна дьоһуннаах ситиһии.
Уолаттар - «Хатан» сурунаал ааҕааччыларын үөлээннэхтэрэ. Быйыл үгүстэрэ оскуоланы бүтэрээри сылдьаллар. Манна диэн эттэххэ, үөрэхтэригэр мэһэйдэппэттэр, төттөрүтүн оскуолаларыгар инники күөҥҥэ сылдьар, араас олимпиадаларга бириистээх миэстэҕэ тиксэр үөрэнээччилэр. Хас биирдиилэрин билиһиннэрэбин:
Кеша Лебедев. Сүрүн ырыаһыт. Сонун тембрдаах ырыаһыт. Эдэринэн суоттаатахха, куолаһа өссө оннун булуо турдаҕа, онон, тохтоон хаалбакка, ылыммытын ыһыктыбакка үлэлээтэҕинэ, бэрт элбэҕи эрэннэрэр диэххэ наада.
Сеня Алексеев. Бас-гитарист. Бэйэтэ рэп ааҕар идэлээх (уопсайынан, Майа Саха сиригэр сахалыы рэп-хамсааһыны тэниппит сир буолар. Аҥаардас Джиданы ылан көрүҥ), хабарҕатынан ыллыырга холонор. Аны туран, ырыа тылын айар. Холобур, "Мин кимминий?" диэн ырыаҕа:
Бэйэм сыаллаахпын-соруктаахпын,
Бэрт судургу ырыалаахпын,
Ытта сатыыр ыралаахпын,
Саҥалаахпын, санаалаахпын...
- диэн эппит. Хайдаҕый? Бу - ахсыс кылааска сылдьан айбыт хоһооно.
Алеша Ефимов. Охсор-тэбэр инструмент, быһата - барабаан. Араас тыыннаах кэнсиэртэргэ, көс түһүлгүлэргэ сылдьан көрдөххө, куруук атын барабаанньыттар хайдах оонньуулларын сыныйан көрө турар буолар. Ол аата билэ-көрө, үөрэнэ сатыыр баҕата күүстээх. Ол да иһин буолуо - сырыы ахсын сайыннар-сайдан иһэр. Кэнэҕэһин "Чолбон", "Ай-Тал" курдук ааттаах бөлөхтөр аатырбыт охсооччуларын солбуйар киһилэммиппит. Дьиҥэр, бу - саха саамай ыарырҕатар инструмена этэ.
Проня Николаев. Клавиша инструмена. "Саамай үөрэхтээхтэрэ" - муусука оскуолатын фортепиано кылааһыгар үөрэммит. Сиэри таһынан киирбэт-тахсыбат, лоп курдук орун-оннугар киэргэтэн биэрэр дьоҕурдаах. Бары "мин" дэнэ сатыыр үйэбитигэр, эйгэбитигэр - олус сыаналаах хаачыстыба.
Андрей Босиков. Гитара. Анатолий Босиков-Босс төрөппүт уола. Олус күүскэ дьарыктанар быһыылаах. Онто оонньуур таһымыгар көстөр, эмиэ сырыы ахсын сайыннар-сайдар. Ураты, истиҥ, "минньигэс" баҕайы оонньуу хам-түм иһиллэн ааһар.Эппитим курдук, уолаттар оскуоланы бүтэрэллэрэ чугаһаан эрэр. Сотору кэминэн ким ханнык үөрэҕи талбытынан арҕам-тарҕам барыахтара турдаҕа. Баҕарар баҕам баар - бу дьарыктарын быраҕан кэбиспэккэ өссө да салгыы ыллыы-туойа сылдьаллара буоллар диэн. Бары биир сиргэ түмсэллэрэ өссө ордук. Оччотугар «Ый Суолун» сырдык ыралаах суола өссө да уһуннук салҕанан барыа, Сахабыт сиригэр күүстээх музыкант ахсаана хаҥаатар хаҥыа этэ.
Былырыыҥҥыттан ыла Майаҕа өссө икки оҕолор бөлөхтөрө эбиллибитэ. Олортон аҥаардас кыргыттар эрэ мустан ыллыыр-оонньуур «Ситим» бөлөхтөрүн ырыаларын сахалыы тыллаах араадьыйалар бэлиэр сөбүлээн холбууллар. Бу кыргыттар убайдарын суолун батыһан, эмиэ үрдүк кирбиилэри ылыахтара диэн эрэнэбин.
Мэхээс СЭМЭНЭП
"Хатан" сурунаал, 2009 с., бэс ыйын 3(6) нүөмэриттэн
« Төттөрү