Ырыа кырдала > Версия для печати > «Чолбон» Монголияҕа баран кэллэ

Манна диэн эттэххэ, итинник ыраах айаннаабатаҕа уонча сыл буолла быһыылаах. Үп-харчы суох быыһык кэмигэр эбии, үөһэттэн өйөбүл букатын кэриэтэ суоҕа — биһиги биир кэмҥэ бэркэ биһирэнэ сылдьыбыт тыыннаах доҕуһуолбутун «тыынын иһиллии» сыспыта. Хата, соторутааҕыттан ыла ол кэм ааһыахча буолан, оннук сыһыан уостан эрэр быһыылаах. Сотору «Эллэйада-рок» бэстибээл буолуохтаах, аны күһүн «Табыгы» сөргүтэбит дииллэр. Ону сыта-тура кэтэһэр кэммитигэр хайа да омукка «биһиэхэ маннык баар!» диэн киэн тутта утары уунар «Чолбон» бөлөхпүт киэҥ сиринэн тэлэһийэн кэлэрэ үөрдэр эрэ.

Үөһээ Бүлүүгэ «Чолбон» киин тэриллибититтэн үөрбүттээхпит. Онно хас эмэ тыыннаах доҕуһуоллаах эдэр бөлөх оонньуурун эмиэ астына истэбит, хаһан эмэ барыларын суулаан олорон көрбүт-истибит киһи баар ини диэн ыраланабыт. Дьэ, бэрт да бэрт. «Чолбоннор» дириэктэрдэрэ, продюсердара Иннокентий Бабаранов бөлөх Монголияҕа сырыытын туһунан ааһа көтөн иһэн бэрт кылгастык кэпсээбитин бүгүн эһиэхэ тиэрдэбин.

- Сорукпут - уопут атастаһыыта, саха ырыатын-тойугун билиһиннэрии. Орхон университета ыҥыра сырытта. Онно Үөһээ Бүлүү гимназиятын учуутала, тюрколог Николай Иванович Васильев билигин докторскай диссертациятын бэлэмнии сылдьар. "Партнер Саха-Монголия" диэн уопсастыба баар. Ол уопсастыба толорооччу дириэктэрэ Лхагвасурэн диэн дьахтар былырыын Үөһээ Бүлүүгэ кэлэ сылдьыбыттаах эбит. Дьэ, бу дьоммут көҕүлээһиннэринэн итиччэ ыраах бара сырыттыбыт.
Орхон университетын ректора Хаджисурэны кытта балайда өр сэлэстибит. Ийэ айылҕатын тута сылдьар күүстээх тыыннаах муусукалаах эбиккит диэбитэ. Ыам ыйын 11 күнүгэр Улаан-Баатар хабайар-хаба ортотугар турар "Дискавери Монголия" диэн биһиги Сахабыт тыйаатырын курдук сиргэ чаас усталаах биир кэнсиэри көрдөрдүбүт.
Айаммыт, аспыт-үөлбүт ороскуотун Ил Түмэҥҥэ дьокутааппыт А. С. Миронов уонна улууспут баһылыга В. С. Поскачин булан-талан биэрбиттэрэ. Онон кинилэргэ махталбыт муҥура суох. Таарыйа дьарыктанарбытыгар хос анаабыт Өксөкүлээх киинин салалтатыгар, кэнсиэртиирбитигэр дьиэлэрин туран биэрбит Саха тыйаатырыгар, бу тыйаатыр остолобуойугар үлэлиир эдьиийдэрбитигэр, суоппардарбытыгар, мусукааннартан Мөккүһээрэпкэ, Былааһапка, Березкиҥҥэ махтанабыт.
Саамай астыммыппыт диэн, саха хааннаах Монголия биир саамай аатырбыт ырыаһыта Сарантуяны көрүстүбүт. Кини ийэтэ Горнайтан төрүттээх, билигин "Азия оҕолоро" оонньууга кэлээри бэлэмнэнэ сылдьар. Устуудьуйатыгар сырыттыбыт, рестораҥҥа олорон икки чаас устата бэрт элбэҕи кэпсэттибит. Аны сахалыы Ойууна диэн ааттаах сүүрбэччэлээх кыыһы дьарыктыыр эбит. Бу кыыс Япониянан, Азия атын дойдуларынан үөрэх бөҕөтүн ылбыт. Сарантуя манна кэллэҕинэ "Чолбон" доҕуһуолунан оонньуур баҕалаах.
Аппаратуралара, инструменнара - биһиэхэ холоотоххо таһыччы. Соһуйбуппут диэн, Улаан-Баатар куорат үрдүнэн 28 түүҥҥү кулууп баарыгар бары симиллэ сыталлар. Оскуола саастаах оҕолортон саҕалаан саастаахтарыгар тиийэ, бары "Машина времени", "Кино", "Модерн токинг" эҥин ырыаларын оонньууллар. Оттон бэйэлэрин муусукаларын оонньуур ол биһиги көрсүбүт бөлөхпүт эрэ баар эбит. "Кыбыстабыт" дииллэр. Сарантуя бэйэтэ инньэ диир. Ол эрээри, капитализмҥа бигэтик үктэнэн эрэр дойдуга үп-харчы сырсыыта элбэҕи быһаарар буоллаҕа. Син биир биһиэхэ курдук.
Тэлэбиидэнньэлэригэр монголлуу эрэ тылынан көрдөрөр биэс мусукаанай ханаллаахтар. Олортон бастыҥнара "5-с ханаал" диэн баар, туох баар бастыҥ мусукааннара, инженердэрэ уо.д.а. бары онно мустубуттар. Тыас-уус, видеоклип диэн мааны. Ол эрээри төрүт ырыалара-тойуктара аҕыйах. Сарантуя этэринэн, 2003-2005 сылларга муусукаҕа улахан кириисис буола сылдьыбыт, төрүт дорҕооннорун тута сылдьар доҕуһуоллаах дьон түгэххэ түспүттэр, арҕааҥҥы хайысханы тутуспут эдэрдэр күөрэйэн тахсыбыттар. Онон билигин барыта арҕааҥҥыны үтүктүүгэ, устан ылыыга кубулуйбутун Сарантуя бэйэтэ билинэр. Эмиэ биһиэхэ курдук, төрүт дорҕоонунан килиэп харчытын өлөрөр кыах суох эбит. Ол да буоллар, туора киһи кулгааҕынан иһиттэххэ, төһө да арҕааҥҥыны үтүктүбүттэрин иһин, син биир кэйээрдэрин-истиэптэрин киллэрэн ылаллар. Уопсайынан, монголларга биһиги дэгэрэҥмит, чабырҕахпыт иккини майгылыыр туох эрэ сүүрээннээхтэр. Мондо Һааскалыын бэйэлэрин инструменнарыгар "һыт-тыалаан" оонньоон көрбүппүт.
Билигин былааммыт: "Чолбон" урут уһуллубут ырыаларын мунньан, ол иһигэр "Кырыыстаах таас" виниловай диискэҕэ бааллары сыыппараҕа (диискэҕэ) түһэрии. Ааспыт кэнсиэркэ (ыам ыйын 26 күнүгэр Саха тыйаатырыгар) Лүҥкүр хас да урукку ырыаны бэлэмнээн биэрбитин атыыга таһаарбыппыт. Аны атырдьах ыйыгар «Эллэйада-рок» - бэстибээл буолуо дии. Үөһээ Бүлүүтээҕи норуодунай оркестры кытта анал композиция бэлэмниэхтээхпит. Францияҕа ыҥырыылаахпыт. Бу күннэргэ дойдубутугар ыччат тыыннаах муусукатын бэстибээлэ буола турар.
"Чолбон" айар киин муниципальнай тэрилтэни аспыппыт. Онон уолаттар билигин бары хамнастаах үлэһиттэр, дьарыктанар сирдээхтэр, аппаратуралаахтар, инструменнаахтар.

Мэхээс СЭМЭНЭП кэпсэттэ

“Кыым”, 2008 с., бэс ыйын 5 күнэ, 22-с №

Хаартыска "Ырыа кырдала" фотогалереятыттан ылылынна