| Айыллаана, ай, ыллаа! |
| 15 февраля 2010, 23:12 | Көрдүлэр: 10297 | Ыстатыйалар |  |
 Ааспыт 2009 сыл ахсынньы ыйга Ньурба улууһугар бара сылдьаммын улуустааҕы киин бибилэтиэкэҕэ улуус хаһыатын көрө, ырыта олорон маннык ыстатыйаны түбэһэ аахтым: «Көрөөччү санаата». Сэтинньи ый 26 күнүгэр «Кыталык» култуура киинигэр сүрдээх үчүгэй кэнсиэр буолан ааспыта. Ол курдук Ньурба улууһун Өҥөлдьөтүттэн төрүттээх, төрүөҕүттэн күн сырдыгын көрбөтөх, икки хараҕынан инбэлиит Айыллаана Степанова Ньурбатын дьонугар-сэргэтигэр ырыа дьоро киэһэтин бэлэх ууммута. Дьон-сэргэ сааланы толору муһунна. Сыана быыһа аһылларын кытта дохсун ытыс тыаһа доҕуһуоллаах кырачаан Айыллаана ийэтинээн сиэттиһэн тахсан кэлбиттэрэ дьон дууһатын уйулҕатын ордук долгутта. Күлүм санаа мин төбөбөр оонньоон ааста: абакам, кыахтааҕым буоллар, бу быыкайкаан Айыллаанаҕа саатар кыра да буоллар көмөлөөҕүм буоллар диэн. Уонна эмискэ хараҕым уута сүүрбүтүн кистээн соттон кэбистим. Кырачаан Айыллаана бүгүн үөрүүлээх киэһэтэ - кини бүгүн 5 сааһын туолбут күнэ. Айыллаана 2 сааһыттан бэйэтэ дьиэтигэр соҕотох хаалан араадьыйаны истэн ырыаны ыллыырга үөрэммитин уонна барыта 200-тэн тахса ырыаны билэрин кэпсээтэ. Кэнсиэр кэнниттэн Айыллаананы төрөөбүт күнүнэн улууһун дьоно-сэргэтэ эҕэрдэлээн сэмэй бэлэхтэрин туттардылар.Ыра санаа кынатыгар уйдаран Бу ыстатыйа «Ньурба» хаһыатыгар 2009 сыл ахсынньы 24 күнүгэр бэчээттэммит. Маны ааҕан бараммын уһуннук мунчааран, толкуйга түһэн олордум. Кини туһунан мин хаһыаттан ааҕан саҥа биллим. Этим-сииним хайдах эрэ ыараан хаалбыт курдук турукка киирдим, испэр тоҕо эрэ наһаа айманным, кыысчааны аһынаммын күөмэйбэр туох эрэ хомуох курдук кэлэн бүөлээн кэбистэ. Тоҕо мин кулгааҕым, хараҕым бүөлэнэн кини туһунан билбэккэ сылдьыбыппыный, хайаан да бу кыысчаан туһунан суруйуохтаахпын диэн бигэ санааны ылынным. Дьиэбэр тиийэн кэргэммэр Айыллаана туһунан кэпсээн, билэр, билбэт дьоммутугар төлөпүөнүнэн эрийэн Айыллаана туһунан киһи үөрэ истэр сонуннарын хомуйан саҥа дьыл кэнниттэн Өҥөлдьөҕө көрсө барар ыра санааланным. Ол тухары кэргэним ойоҕоһун кэйиэлиибин, иннигэр-кэннигэр түһэн «массыынаҕын үчүгэйдик көрүн» диэн албыннаһабын. Быыһыгар «Саҥа дьылга эн миэхэ бэлэҕиҥ - Айыллаананы кытта көрсүһүннэрии буолар, мин баҕа санаабын толоруохтааххын» дэтэлиибин, кыратык да буоллар хаппырыыстаан ылабын. Онтон саҥа дьылы ылаат да, эмиэ «хаһан Айыллаанаҕа барабыт» диэн киһибин муннукка ыгабын. Хайыай, хаайарым бэрдэ иһин уонна миигин сэргэхситээри «дьэ, сөп, хаһан бараргын чуолкайдаа» диэн баран үлэтигэр баран массыынатын көрүннэ. Мин иһиттим дуу, истибэтим дуу диэбит курдук, Өҥөлдьөҕө Айыллаана ийэтигэр төлөпүөннэһэн, сөбүлэҥин ылан Ороһуоспа эрэ иннинэ, тохсунньу 6 күнүгэр, кинилэргэ тиийиэх буоллубут. Өҥөлдьөҕө айан Сарсын Ороһуоспа күнэ, «Хонда СRV» иномарка массыынанан Өҥөлдьөлүүр суолу тутуһабыт. Иккиэн туох эрэ кэрэни, сырдыгы көрөөрү настырыанньабыт туох да оһуобай. Өрүс устун айанныырга суола да аһара үчүгэй эбит. Биир кэм сыыйылыннаран олорор. Киһи эрэ үөрэ-көтө айанныах курдук. «Миигин массыына ыытарга үөрэммит буруйгар бачча үчүгэй суолга ыыттар» диэммин, массыына ыытар бырааба да суох буолларбын, массыына уруулугар олороммун чааска 100 километры айаннаан элэгэлдьиттим. Чаас ордугуна отучча мүнүүтэнэн айаннаан тиийдибит. Өҥөлдьө дэриэбинэтэ Сэргэлээх сыһыыта диэн сиргэ турар, бэрт чөкө кыра дэриэбинэ, 500 киһи олорор эбит. 1860 сыллаахха төрүттэммит, бу 2010 сылга сайын ыһыах кэмигэр Өҥөлдьө дэриэбинэтэ 150 сааһын туолар. 17 үйэҕэ Өҥөлдьө диэн ааттаах киһи Хаҥалас улууһуттан кэлэн олохсуйбут. 19 үйэҕэ манна бүтүн күөл баарын хорон кэбиспиттэр, сыырдар быыстарыгар чөкөллөн олорор кыракый дэриэбинэ. Кыһыҥҥы суолунан өрүһүнэн айан 9 көстөн ордук, оттон быһа оллур-боллур суолунан айанныаххын баҕардаххына, 6 көстөөх сиринэн начаас тиийэҕин. Онон кыһыҥҥы суола айанныырга олус табыгастаах буолан биэрдэ. Кырачаан Айыллаанаҕа ыалдьыттааһын Айыллаана ийэтин кытта бииргэ төрөөбүт эдьиийдэрэ Вера Кузьминична Назарова дьиэтигэр тиийэбит. Биһиги кэлэрбитин кэтэһэн ахан олороллор. Киирбиппитигэр оҕо саҥата «Хайа, кэллигит дуу, доҕоттоор. Эһигини наһаа да кэтэстибит» диэн саҥа иһиллибитигэр көрө түспүтүм кириэһилэҕэ кып-кыра киһичээн мичээрдээбитинэн мытырыллан олорор. Таҥаспын устан бараммын тиийэн «Тетя Сардаана кэллим» диэн бэйэбин билиһиннэрээт көтөҕөн ылан иэдэһиттэн сыллаан ылбыппар «Уой, мин наһаа үөрдүм» диэн үөрүүтүттэн кууһан ылла. Онтон мин кэргэним саҥатын истээт «Эн аатыҥ ким диэний, төһө саастааххыный?» диэн кырдьаҕас киһи курдук ыйытыы биэрэн соһутта. Онуоха мин киһим кырдьык-хордьук аатын, сааһын толору эппиэттээтэ. Мин испэр оннук боппуруоһу истэммин соһуйдум да, күллүм да. Билсиһии-көрсүһүү бастакы омуна ааспытын кэнниттэн Айыллаанабытын кытта сандалы остуол тула олорон чэй иһэ-иһэ кэпсэтэбит. Олох улахан киһи курдук дуоспуруннаахтык туттан олорон кэпсэтэр. «Саамай сөбүлүүр аһым алаадьы, арыылаах килиэп, кус этэ, чак-чак, балык искэҕэ» диэн аһыырын быыһыгар кэпсии олорор. Маҕаһыын бэчиэнньэтин сөбүлээбэт үһү. Аһаан ортолоон эрдэхпитинэ «Амгайаана сынньаныан баҕарбыт, тоҕо араарбаккытый, доҕоор» диэн магнитофону араартаран кэбистэ. «Тэлэбииһэргэ бастакы ханаалга көстөр «Малахов+», «Модный приговор», «Контрольная закупка» биэриилэри сөбүлээн көрөбүн», - диир. Ийэтэ ынаҕын ыан киирдэҕинэ ханнык бородуукта ордук үчүгэй хаачыстыбалаах диэбиттэрин ийэтигэр быһааран биэрэр үһү. Ийэтэ «барытын оҕобуттан истэн билэбин» диэн күлэр. Ол «Нууччалыы кэпсэтэллэрин барытын өйдүүгүн дуо?», - диэн ыйыппыппар: «Ээ, өйдөөн буоллаҕа дии», - диэн баран нууччалыы ахсааны ааҕан лабырҕатта. Сахалыы сүүскэ дылы ааҕабын диир. Өссө саҥарар азбуканан үөрэнэн английскайдыы сыыппаралары билбитин ааҕан иһитиннэрдэ, эбиитин французтуу тылы кини этэринэн «быыкаайытык» үөрэтэрин кэпсээн соһутта. Дьэ, туох да диэбит иһин, сытыы, чобуо оҕо, кыбыстан, толлон турбат. Кинини кытта кэпсэтэ олороммун кырдьаҕас киһини кытта кэпсэтэ олорор курдук сананным уонна «кырдьаҕас куттаах оҕо эбит» дии санаатым. «Ким астаабыт аһа минньигэһий?» диэн ыйыппыппар, «Эдьиий Зина астаабыт аһын сөбүлүүбүн» диир. Оттон ийэтэ ынах ыыр, онон ас астыыр бокуойа суох үһү. Айыллаана кэнсиэргэ ыллаан сылайбатын этэр: «Ээ, доҕоор, олох сылайбаппын уонна мин тыыннаахпын, өссө эдэрбин ээ», - диэн саҥаран күллэртээтэ. Ону дьоно истэн олорон «дьэ, оҕо дии» дэһэн күлсэллэр. Тохсунньу 4, 5 күннэригэр Малдьаҕарга, Чуукаарга, Маалыкайга, Хатыыга сольнай кэнсиэринэн баран кэлбиттэр. Биир күҥҥэ күнүс 3-тэн уонна 7-тэн икки кэнсиэри туруорбуттар, саалаҕа толору көрөөччү мустубут. Аһаан бүтэн Айыллаана ийэтин кытта бүччүм хоско киирэн «тет-а-тет» кэпсэтиибитин саҕалыыбыт.  Санаа түһүүлээх ыарахан күннэрАйыллаана ийэтэ Наталья Кузьминична Степанова: - Кыыспын 37-бэр оҕоломмутум. Баҕаран туран оҕоломмут оҕом буолар. Куоракка Медкииҥҥэ күн сирин көрбүтэ. Көрбөтүн түөрт ыйдааҕар биирдэ билбитим. Улахан эдьиийим «Бу оҕо тоҕо телевизоры батыһыннаран көрбөтүй, мин оҕом көрөөччү» диэбитигэр «кырдьык даҕаны» диэммит эмчити ыҥыран көрдөрбүппүт. Ону көрөн баран «Арааһа, кырдьык көрбөт быһыылаах» диэн куоракка Медкииҥэ бэрэбиэркэҕэ ыыппыттара. Диагноһын «Атрофия зрительных нервов» диэн туруорбуттара да, билиҥҥитэ чуолкай биллибэт. Көрбөтүн билэн бараммын олус улахан охсуу ылбытым. Наһаа да ыарахан күннэр этилэр. Биһиги бииргэ төрөөбүттэр 6-быт, мин ыал кыратабын. Ийэбит 90 сааһын ааста, кини кырдьыгы сиэринэн икки хараҕынан көрбөт эрээри, өйө-санаата, тыла-өһө чөл. Бииргэ төрөөбүт эдьиийдэрим, убайдарым, чугас аймахтарым ыарахан балаһыанньаҕа сырыттахпына, наһаа өйөөбүттэрэ. Баар-суох балтыларын соҕотох оҕото оннук буолбутуттан кинилэр эмиэ олус хомойбуттара. Кэлин санаабын көтөҕөннөр «Чэ, санааҕын түһэримэ, медицина сайдан турар үйэтигэр хаһан эрэ баҕар көрүө» диэн санаабын көтөҕөн уоскуппуттара. Оттон кыыһым аҕата, биһиги төһө да бииргэ буолбатахпыт иһин: «Олус айманыма, син-биир кыыспыт тугунан эрэ үөрдүөҕэ, көрөөр да истээр» диэбитэ. Бастаан көрбөт, маннык ыарыыны медицина кыайа илик диэбиттэригэр, хайдах эрэ олоххо интэриэһим сүппүт курдук буолбута, олорорго ыарахан турук киирэн тахсыбыта. «Хайдах манныгый?» диэн санааҕа ылларбытым. Соҕотох ийэ соҕотох оҕото буоллаҕа уонна наһаа баҕаран туран оҕоломмут оҕом. Олус ыарахан күннэр үүммүттэрэ, ыар санаа баттыга дууһабын аалара. Ытыы сылдьар буолан хаалбытым, наһаа эрэйи көрбүтүм. Медкиин эмчиттэрэ психологы ыҥыран аҕалбыттара. Ол муунтуйбут кэмнэрбэр психолог сүбэтэ, кини эппит тыллара ыарахан турукка сылдьар киһиэхэ эмп кэриэтэ күүстээхтик дьайбыттара. «Санааҕын наһаа түһэримэ, баҕар туох эрэ ураты талааны айылҕа киниэхэ анаабыта буолуо» диэн элэ-была тылларын этэн сүбэлии сатаабыттара. Ол кэнниттэн хайа муҥун ытыы сылдьыамый, ытаан-ытаан хараҕым уута кэлбэт буолбута. Онтон айылҕа хайдах биэрбитинэн кыыһым туһугар олорон, ийэ тапталын биэрэн улаатыннарыахтаахпын диэн кытаанах санааны ылыммытым. Элбэх киһи «Кытаат, эр санааны ылын, санааҕын түһэримэ. Айылҕа биэрбит бэлэҕэ. Улааттаҕына ураты талааннаах, биллэр киһи буолуо. Маннык талааннаах оҕолор биллииллэх музыкант, ырыаһыт буолаллар» диэн уоскуппуттара. Оннук да буолбута. Кэлин ыллаан киирэн барбытыгар «Оо, дьэ, куһаҕаннык да санаабыт эбиппин, ыллыы сылдьара үчүгэйиэн» диэн олус үөрбүтүм. Ыллыы олороро истиэхэ олус үчүгэй эбит дии санаабытым. Билигин оҕом эрэ туһугар олоробун. Кини билигин олоҕу, айылҕа кэрэтин, төрөөбүт дойдутун ырыанан эрэ билэр буоллаҕа. Саҥа тылланаат иккититтэн ыллаан саҕалаабыта. Кириэһилэҕэ оонньуу олорор кэмигэр арыт ардыгар ырыа тылын бэйэтэ айа олорор буолар. Ол олорон «Биһиги сотору көрүөхпүт, дьоллоохтук олоруохпут, үөрэ-көтө сылдьыахпыт, сибэккилэри көрүөҕүм, мамочкабын көрүөҕүм уонна барыларын көрүөҕүм» диэн ыллыы олорор буолар. «Мин тоҕо көрбөппүнүй?» диэн ыйыппат. Аны тэлэбииһэри «көрөбүн» диэн тыллаах. «Айыллаана, тэлэбииһэри истиэххэ» диэтэххэ, «суох, мин көрөбүн» диир. «Түһээн тугу көрөҕүнүй?» диэн ыйыттахпына, «ыллыыбын ээ» диир. Мин бэйэм 15 сыл дайаарканан үлэлээн баран, билигин оҕобун көрөн олоробун. Ыйдааҕы босуобуйабын 1,5 тыһыынчаны ылабын. Кыыһым I группалаах инбэлиит. Уопсайга кыракый хоско кыыспынаан иккиэйэҕин олоробут. Бииргэ төрөөбүттэр ыалынан 4 кэтэх хаһаайыстыбалаахпыт, сүөһү көрөбүт. Дьарыга суох олорбоппун. Билигин кыыһым төһө да көрбөт буолбутун билэбин да буоллар, эрэлбин сүтэрбэппин. Билиҥҥи медицина сайдыбыт үйэтигэр туох эрэ санаа күүһэ баар, баҕар, көрүө дии саныыбын. Айылҕаттан айдарыллыбыт Айыллаана Ийэтин кытта кэпсэтэн бүтэн саалаҕа тахсан Айыллаана ырыатын-тойугун истэбит. Олус үөрүнньэҥ майгылаах, сылдьарын былаһын тухары ыллыы сылдьар. Ийэтэ этэринэн, төрүөҕүттэн хаппырыыһырар диэни билбэккэ улааппыт. Билигин улахан киһи курдук туттар, сыанаҕа таҕыстаҕына өссө боччумурар. «Кыыһым ырыаҕа талааннааҕа биллэн, билигин санаам бөҕөх. Ити суолунан салгыы барара, сайдара буолуо» диир ийэтэ. Аан бастаан икки саастааҕар Тамара Попова «Барбыт киһи», «Кыыс кэтэһэр ыһыаҕы» диэн ырыатын ыллаан дьонун соһуппут. Ол кэнниттэн Нелли «Сулусчаан» ырыатын ыллаабыт. Ангелина Файрушина «Ийэ мичээрэ» ырыатын олус сөбүлүүр. Аны Айыллаана сөбүлүүр, сөбүлээбэт ырыалардаах, ырыаны матыыбынын көрөн талар эбит, сороҕор олорон эрэ икки куолаһынан ыллыыр, толорор. Амгайаана ырыатын барытын билэр. Ваня Трофимов ырыатын сөбүлээн ыллыыр. Лэгэнтэй, Анатолий Бурнашев тойуктарын барытын үтүктэр. Дискэҕэ ырыалары холбоотоххо барытын билэр, оруобуна түһэрэн үтүктэр. Биһиэхэ 20-чэ ырыаны ыллаан олус сөхтөрдө. Аны туран караоке холбообуттарыгар ырыатын тылын көрөн олорор курдук үүт-үкчү түһэрсэн ыллаһар. Сөҕөн да, төһөнү сөҕүөҥүй. Чахчы «вундеркинд» оҕо эбит, уһулуччу талааннаах. Музыканы, ырыаны истэр дьоҕура олус күүскэ сайдыбыт. Кириэһилэҕэ олорон «Мамочкаҕа барбыт киһи дуу, доҕоор» диир саҥата иһилиннэ. Ону кытта «һуу-һаа» буола түстүбүт. Ону-маны соруйаары, бирикээстээри гыннаҕына «Бегу милая, бегу Холосая» дэттэрэр, дьонун сүүрдэрэр уонна наһаа астынар. Саамай сөбүлүүр ырыаһыттара Далаана, Ый Кыыһа, Файрушина, Саарын, Лэгэнтэй, Анатолий Бурнашев. Лэгэнтэйи кытта хаартыскаҕа бииргэ түспүтүн уонна киниэхэ Айыллаанаҕа анаан ырыа суруйа сылдьарын истэн астынар. Улааттаҕына Далаана курдук ырыаһыт буолуон баҕарар. Ырыатын фонограмматын Д.К.Потапов босхо оҥорон биэрэн абыраабыт, Айыллаана онтон олус үөрэр. Саамай сөбүлүүр ырыата «Кэрэ Куо» уонна «Сыһыы кыыһа». 300-тэн тахса ырыаны нойосуус билэр. Аны дьиктитэ диэн баар, сарсыарда истэн үөрэппит ырыатын киэһэ билэ охсор. Музыкальнай анал үөрэхтээх дьон көрөн-истэн ырыа эйгэтигэр ханнык хайысханы тутуһуон сөбүн сүбэлииллэрэ буоллар, олус бэрт буолуо этэ диир Айыллаана ийэтэ. Саҥа тахсыахтаах диискэтигэр 11 ырыа киирэн сытар, Бүөккэ Бөтүрүөп «Дорҕоон» студиятыгар устубуттар. Билигин аны музыканы иһиттэҕинэ хас биирдии инструмент аатын ыйытан туран интэриэһиргиир буолбут. Олус үчүгэй кылыһахтаах куоластаах. Биир эмит ырыаһыт кылыһахтаан бардаҕына тэҥҥэ кылыһахтаһан киирэн барар. Саамай сөбүлээн истэр араадьыйата «Куйаар дуораана». Аны интэриэһинэйэ диэн баар, оонньуурдары сөбүлээбэт, ол да сиэринэн оҕо курдук оонньообот. «Айыллаана, оҕо ырыатын ыллаан иһитиннэр эрэ» диэбиппэр, «Суох, ыллаабаппын» диэн умса көрөн олордо. Чахчы да, улахан киһи өйө өйдөөх оҕо эбит. Кэнэҕэскитин Саха сирин аатын аатырдыах оҕо сылдьар быһыылаах. Саамай баҕарар баҕата - скрипкаҕа оонньуон баҕарар. Кэнсиэргэ кэтэр таҥастарын Дьокуускайга олорор Өҥөлдьөттөн төрүттээх О.С.Степанова олус сиэдэрэйдик тигэр эбит. «Миэхэ Анатолий Бурнашев тойугун үөрэтэ сылдьабыт ээ, доҕоор. Уонна Өлөксөөндүр оҕонньор (А.И.Степанов, 70 саастаах) оһуохай этэрин наһаа сөбүлээн истэбин ээ» диир. Оннук оһуохайы сэҥээрэр. Ыһыахха сылдьан кырдьаҕас киһи курдук «Дьэ, эрэ, Өлөксөөндүр оһуохайдаан эрэр, истиэххэ эрэ» диэн баран боччумуран олорон, ордук тылын-өһүн кыраҕытык истэр үһү. Дьиэҕэ 90-чалаах эбэтин кытта үксүн иккиэйэҕин хаалаллар уонна Айыллаана эбэтигэр ким ханна барбытын, төһөҕө кэлэллэрин чуо-бааччы этэн биэрэр. Онон эбэтин кытта тапсаллар үһү. Икки көрбөт барахсаттар илиилэрин иминэн имэрийсэн билсэллэр. Эбэтэ эрэйдээх «Сиэним, хата, ырыаһыт буолуо» диэн үөрээхтиир. «Хотуту сулус» гран-при кырачаан хаһаайката Ааспыт 2009 сыл кулун тутар ыйга Ньурба Чаппандатыгар Бүлүү бөлөх зональнай күрэҕэ ыытыллыбыта. Онно кырачаан Айыллаана аан бастаан улахан сыанаҕа тахсан Лэгэнтэй «Ытаама, гитара» ырыатын ыллаан күрэх гран-при хаһаайката буолар уонна «Көрөөччүлэр биһирэбиллэрин» ылан «Хрустальнай чороон» хаһаайкатынан буолар. От ыйыгар Дьокуускай куоракка кэлэн «Хотугу сулус» телевизионнай күрэххэ кыттан «Саамай кырачаан кыттааччы» номинация аатын ылар. Онтон ыла киэҥ эйгэҕэ биллэн барар. Бастакы айар кэнсиэрэ Ааспыт сыл сэтинньи 26 күнүгэр Ньурбаҕа Айыллаана 5 сааһыгар анаммыт айар кэнсиэрэ үрдүк таһымнаахтык ыытыллыбыт. Дьон-сэргэ кини кэнсиэрин харах уулаах олорон көрбүттэр, үгүстэрэ кини ыллыырын истэн ытыы олорбуттар. Кулууп истин-тастыын ыы-быччары көрөөччүнэн туолбут. Саалаҕа кыайан батан киирбэтэхтэр таска туран истибиттэр. Аҥаар атаҕынан туран көрбүт, нэһиилэ кыбыллан турбут да дьон бааллара. Олус үчүгэй кэнсиэр буолбута дэһэллэр. Ыллаатаҕын аайы куолаһа чөллөрүйэн иһэрин истэн сөхпүттэр. Ыллыыра үчүгэйэ бэрт үһү, олох барыларын ырыа алыптаах эйгэтигэр олус үчүгэй турукка киллэрбит. Өҥөлдьөтөөҕү олохтоох дьаһалта музыкальнай киин бэлэхтээбитин истэн баран, Айыллаана үөрүүтүттэн эккирээн ылбыт уонна «наһаа үөрдүм» дэтэлээбит. Ньурбатааҕы кыайан истибэт, саҥарбат оҕолору реабилитациялыыр киин (дир.Р.М.Тихонова) пианино бэлэхтээбит. Талаанын бэлиэтии көрбүтүм Иван Семенович Харитонов - Ньурбатааҕы «Кыталык» култуура киинин уус-уран салайааччыта: - 2009 сыл сааһыгар Ньурба улууһугар «Хотугу сулус» зональнай күрэх ыытыллыбыта. Мин жюри бэрэссэдээтэлинэн үлэлээбитим. Айыллаананы онно бастаан көрбүтүм. Быычыкаайык кыыһы эдьиийэ сиэтэн улахан сыанаҕа аан бастаан таһаарбыта. Онно кини Лэгэнтэй «Ытаама, гитара» диэн ырыатын ыллаабытын көрөөччүлэр наһаа чугастык ылыммыттара, саалаҕа олорон ытааччылар да бааллар этэ. Ол кэнниттэн аллараа саалаҕа түһэн биһигиттэн чугас эрээккэ олорбута. Онно олорон көрдөхпүнэ, сыанаҕа ыллыыр оҕолор ноталарын сыыһа ыллаатахтарына, олох төбөтүн быһа илгистэ олорор. Мин онно көрөн наһаа сөхпүтүм. Оннооҕор улахан да киһи нотаны араарбат. Айылҕаттан айдарыылаах, талааннаах оҕотун бэлиэтии көрбүтүм. «Абсолютный музыкальный слух» диэм этэ. Айыллаана дьонун кытта ыкса билсэн үлэлэһэн барбытым. Айылҕаттан бэриллибит талаан норуокка тиэрдиллиэхтээх. Талаан түөрт муннукка хаайыллыа суохтаах. Айыллаана толкуйдуура улахан киһи курдук, ырыа тылын олус түргэнник үөрэтэрэ киһини сөхтөрөр. Айыллаана айар үлэтин улуустааҕы култуура управлениета (нач.Л.Р.Степанова) өйүүр уонна инникитин кини талаанын республика дьонугар-сэргэтигэр киэҥ эйгэҕэ таһаарар былааннаах. Бу олунньу ыйга Айыллаана куоракка көрдөрүнэ кэлиэхтээх, ону таһынан кини диискэтин таһаарыахтаахпыт. Билигин 11 ырыа, Айыллаана саамай сөбүлээн ыллыыр ырыалара киирбиттэрэ, өссө эбии 10 оҕо ырыатын киллэриэхтээхпит, олохтоох ааптардар оҕоҕо анаан суруйбут ырыаларын. Бүөккэ Бөтүрүөп «Дорҕоон» студията бэлэмнии сыдьар. Ньурба улууһун Өҥөлдьө дэриэбинэтиттэн 5 саастаах Айыллаана Степанова Россияҕа ыытыллар «Минута славы» биэриитигэр кыттар ыра санаалаах уонна доруобуйатын туругунан толору бэрэбиэркэни аастаҕына, үп-харчы көһүннэҕинэ бу сылга Германияҕа эмтэнэ барыахтаах. Айыллаанаҕа Сахабыт сирин олохтоохторо ким кыахтааҕынан, күүс-көмө буолаллара эбитэ буоллар диэн баҕа санаалаахпыт. Айыллаана туһунан хаһыаппыт сырдата туруоҕа. Сардаана БАГЫНАНОВА, Дьокуускай-Ньурба-Дьокуускай Михаил Протодьяконов хаартыскаҕа түһэриилэрэ "Киин куорат" хаһыат, 2010 с., тохсунньу 28 күнэ, 4 № |
|
Нөрүөн-нөргүй буоллун биһиги саайтпыт ыалдьытыгар! Билигин эн ыалдьыт курдук киирдин. Бэлиэтэнэн киирдэххинэ бу сиртэн элбэҕи бэйэҕэр туһаныаххын сөп.
Майгынныыр сонуннар:
|
« Төттөрү
Ырытыылар (4)
.png&width=65&height=65?&cropratio=1:1)
