"Саҥа ырыа" быйыл уларыйбыт. Сыана көстүүтэ солун, кыттааччылар нүөмэрдэрин чочуйа сатаабыттар. Телеверсияны Опера уонна балет театрыгар уһуллулар. Үгүс кыттааччыларга көмө күүһүнэн былырыыҥҥы уолаттар - Эстрада государственнай театрын шоу-балетын үҥкүүһүттэрэ буолла. Кинилэр подтанцовка быһыытынан ырыаһыт көрөөччүгэ дьайыытыгар көмөлөстүлэр. Билигин концерка уһуллубут матырыйаалы телевизорга көстөр гына чочуйуу, монтажтааһын үлэтэ бара турар.

 

 

— Аан маҥнай саҕалыырбытыгар дьон истэн-көрөн билэр ырыаһыттарын бэйэбит ыҥыран кытыннарбыппыт. Ол кэнниттэн кэлэр "Саҥа ырыаларга" кыттааччылары кастинг нөҥүө талбыппыт. Олох көрдөрөрүнэн, киэҥ сценаҕа тахсыан баҕалаах, ордук эдэр дьон ортотугар, үгүс.
Онтон былырыыҥҥыттан ыла конкурсу икки тылынан ыытарга быһаарбыппыт: сахалыы, нууччалыы. Былырыын тоҕо нууччалыы ырыа аҕыйах (аҕыс ырыа) этэй? Тоҕо диэтэххэ, кастины хойутаан биллэрбиппит уонна нууччалыы тыллаах ырыаһыттарбыт "Саҥа ырыа" конкурс туһунан сиһилии билбэт этилэр. Быйыл төрүт атын хартыына. Кастиҥҥа сүүсчэкэ сайаапка киирбититтэн 15 сахалыы, 15 нууччалыы ырыаны таллыбыт. Манан сиэттэрэн, ыытааччыларбыт эмиэ төрдүөлэстилэр.

 

 

— Балаһыанньа быһыытынан, сааһыттан тутулуга суох ким барыта кыттар. Дьоҥҥо номнуо биллэр ырыаһыт буоллун, саҥа саҕалааччы буоллун. Биһиги конкурспутугар ырыа саҥата эрэ ирдэнэр. Бу конкурс бэйэлэрин суолларын-иистэрин саҥа саҕалаан эрэр талааннарга күүстээх трамплин буолар. Тоҕо диэтэххэ, икки ый устата көрөөччүлэр күн аайы көрөн кыттааччылары билэр буолаллар. "Саҥа ырыаҕа" старт кэнниттэн "сыанаттан түһэрэ-түспэтэ" ырыаһыттан бэйэтиттэн, кини төһө үлэһититтэн тутулуктаах буолар. Сорох ардыгар "Саҥа ырыа" урут ыллыы сылдьан баран сүтэ сылдьыбыт артыыстарга эмиэ саҥа кыаҕы биэрэр. Биһиги онон киэн туттабыт.

 

 

— "Саҥа ырыаны" дьон көрөрө, интэриэһиргиирэ куоластааһын көхтөөхтүк барарыттан көстөр. Кинилэр сүрэхтэринэн эрэ буолбакка, хармааннарынан эмиэ куоластыыллар. Дьон үксэ ГТС-нан эрийэр (111511). Сорохтор ыйытааччылар: "Биир телефонтан хаста эрийиэххэ сөбүй?", "Биир нүөмэртэн биирдэ эрэ куоластыахха наада, чиэһинэйэ суох буолсу" диэччилэр бааллар. Дьиҥинэн, оннук оҥоруохха сөп. Ол гынан баран, холобур, биир дьиэ кэргэҥҥэ биэс киһи баар. Сөбүлүүр ырыаһыттара тус-туспа. Итини учуоттаан туран, биир телефонтан элбэх куолаһы ылар гына быһаарбыппыт.
Онтон ким ордук харчылаах 4303 нүөмэргэ СМС ыытан куоластыыр (17 солк., ГТС - 10 солк.). Дьон СМС суруйарга өссө да үөрэнэ илик быһыылаах. Сыыһа ыытааччылар үгүстэр, ол түмүгэр биһиэхэ ыыппыт куоластара тиийбэт, харчылара син биир баранар. Иллэрээ сыллааҕы көрдөрүүнэн уопсайа 98 тыһыынча куолас киирбитэ. 95 тыһыынча - ГТС-тан, үс тыґыынча — СМС-тан.
Өссө: "Кыайыылааҕы быһаарарга тоҕо хамыыһыйа оҥорбоккутуй?" -- диэччилэр эмиэ бааллар. Биһиги бырайыакпыт, бастатан туран, интерактивнай конкурс, шоу. Биһиги жюрибыт - телевизорынан көрөөччүлэр. Биэс сыл тухары ону тутуһан кэллибит. Сорохтор "Саҥа ырыаны" "Этигэн Хомуһу" кытта тэҥнииллэр. Дьиҥэр, бу икки төрүт тус-туспа конкурстар. "Этигэн Хомуска" улахан артыыстарбыт түмсэн хамыыһыйа тэрийэн, ааттаах-суоллаах артыыстары сыаналыыллар. Биһиги үксүн саҥа саҕалааччылары кытта үлэлэһэбит.

 

 

— Үрдүк үөрэххэ туттарсыы курдук. Биир миэстэҕэ 3,5 киһи. Урут сүүмэрдээһини "Сахацирка" дьиэтигэр, СГУ Культурнай киинигэр ыытар этибит. Онно көрөөччүнү эмиэ киллэрэр, кини билиэтигэр баар купонунан куоластыыр этэ. Биһиги сүүмэрдээһиҥҥэ дьон санаатын учуоттуурбут. Ырытан көрдөххө, жюри санаата куоластааччы санаатын кытта сөп түбэһэр этэ.
Быйыл тоҕо "сабыылаах кастинг" оҥордубутуй? Хаһааҥҥытааҕар даҕаны үгүс кыттааччы кэлбитэ. Сарсыарда 11.00 чаастан киэһэ 19.00 чааска диэри сүүмэрдээбиппит. Маннык элбэх ырыаны тулуйан биир да көрөөччү истиэ суоҕа этэ. Ол иһин бэйэбит үлэлээн таллыбыт.

 

 

— "Саҥа ырыа" интерактивнай конкурс телеверсиятын ахсынньы 1 күнүттэн тохсунньу 23 күнүгэр диэри аҕыс нэдиэлэ устата эфиргэ таһаарыахпыт. Телеверсия күҥҥэ иккитэ көстүөҕэ: "СаІҥ ырыа" уонна "Саҥа ырыа: русская версия" диэн. Ол аата былырыын 48 эфир эбит буоллаҕына, быйыл - 96 буолуоҕа. Быыһыгар, биир нэдиэлэ устата кыттааччылар бэйэлэрэ сөбүлээн талан, урукку хит буолбут ырыалары толорбуттара көстүөҕэ. Көрөөччүлэр ырыаһыттарын атын өттүттэн билиэхтэрэ. Бу -- "Саҥа ырыа" саҥа киллэриитэ.
Ахсынньы ыйга кыттааччылар улуустарынан гастролга турунуохтара. Илин эҥэртэн саҕалаан Бүлүү бөлөххө диэри тиийиэхтэрэ. Юбилейнай гала-концерт олунньу ыйга буолуоҕа. Улахан үлэ бара турар. Урукку номинацияларбытыгар эбии номинациялары киллэриэхпит. Эмиэ былырыыҥҥы курдук сахалыы, нууччалыы ырыаҕа тус-туспа кыайыылаахтар тахсыахтара. Биллэн турар, барытын кэпсээбэппин. Ол эрээри сюрпризтар баар буолуохтара. Ааспыт "ырыалар" кыайыылаахтарын гала-концерка ыҥырыахпыт. Ыллыылларын-ыллаабаттарын бэйэлэрэ быһаарыахтара.

 

 

Былырыын ыытааччылар Макстаах Гея имиджтэрэ үгүс киһини соһуппута, кэпсэтии таһаарбыта (интернет Макс иһэ көстөрүн, Гея баттаҕа арбайбытын ырытыынан туолбута -- В.О.).

 

— Былырыын сыананы 80-с сыллар стиллэринэн киэргэппиппит. Ол иһин ыытааччылары эмиэ ити сыллар муодаларынан таҥыннарбыппыт. Быйылгы сыанаҕа дирижабллар ыйанан тураллар. Ити тугуй? Ити -- киһи үрдүккэ талаһарын, халлааҥҥа көтөрүн символа. Ырыа -- эмиэ көтүү. Онон сибээстээн ыытааччылар стиллэрэ эмиэ итиниэхэ майгынныыр буолуоҕа, кэтэһиҥ. (Баҕар, летчик дуу, космонавт дуу буолаайаллар? - В.О.).
Сылтан сыл аайы бырайыагы өссө тупсарарга кыһаллабыт. Тоҕо диэтэххэ, дьон интэриэһиргээбэт буоллаҕына атын каналга көһөн хаалыа турдаҕа. Ол иһин көрөөччү дистанционкаҕа атын кнопканы баттаабат туһугар таһыммытын үрдэтэр сыаллаахпыт. Мин бииргэ үлэлиир хамаандабар муҥура суох махталбын биллэрэбин. "Саҥа ырыа" -- бу биһиги барыбыт оҕобут.

 

Варя ОКОНЕШНИКОВА суруйуута

 

«Эдэр саас» хаһыат, 2008 с., сэтинньи 19 күнэ

 

Хаартыска www.sakhafrom.ru саайтан ылылынна