Тыыннаах муусука саҥалыы тыына |
15 марта 2008, 22:49 | Көрдүлэр: 20860 | Ыстатыйалар | ![]() |
Тыыннаах муусука 80-с сыллар түмүктэниилэригэр, 90-с сыллар саҕаланыыларыгар бэрт күүскэ сайда сылдьыбыта. «-72», «Сэргэ», «Айтал», «Чолбон» курдук «ыйааһыннаах» бөлөхтөрү сэргэ уонунан араас таһымнаах уонна хайысхалаах кэлэктииптэр баар буола түспүттэрэ. Ол сылларга аан алдьаныылаах, ойоҕос тостор анньыһыылаах ньиргиэрдээх кэнсиэртэр буолуталаабыттарын өйдүүбүн. Дойду уопсай сатарыйыытыттан диир сөбө эбитэ дуу, ити бөлөхтөр бука бары уоттара-күөстэрэ өһөн барбыта. Биирдиилээн эмэ тэрээһиннэргэ сыр-мыр оонньооһуннарынан уостар турукка киирбиттэрэ. Ол эрээри тыыннаах доҕуһуоллаах уонна ырыалаах муусукаҕа «кириэс» туруорар эрдэтин соторутааҕыта киин куораппытыгар ыытыллыбыт «Дохсун дорҕоон» диэн ааттаах түґүлгэ кэрэһилээтэ. Бу киэһэни оонньуур уолаттар бэйэлэрэ, чуолаан «Frozen East», «Happy Chuk» уонна «103» бөлөхтөр тэрийбиттэрэ киһини сэҥээрдэр. Манан кинилэр бэйэлэрин ыырдарынан муІурдаммакка, биир санаалаахтарын кытары көрсөр-билсэр суолу тыыралларын көрдөрдүлэр. Ол эрээри саамай үөрµµлээҕэ бөлөх кыттыылаахтара бары кэриэтэ оскуола оҕолоро уонна онтон эрэ аҕа саастаахтара буолар. «Frozen East» уонна «Happy Chuk» биир сиргэ дьарыктаналлар эбит. Икки бөлөх тэтимнээх айымньылары оонньоон көрдөрдүлэр. Кинилэр билигин бэйэлэрин суолларын-иистэрин көрдөнө сылдьалларынан ордук-хоһу саІарар табыллыбат. Оттон уопсай оонньуур тыастара, доҕуһуоллара, тэтими туталлара кинилэр ураты баҕалаахтаахтарын уонна дьулуурдаахтарын көрдөрөр. Мин ордук «Frozen East» барабааҥҥа охсооччута Толя Чиряев оонньуутун сэргии көрдүм. Кини туттарыгар-хаптарыгар, оонньуутугар муусука ураты туругар киирэрэ көстөр. Бу уолаттар «Этигэн хомус» ырыа күрэҕэр «Тыыннаах доҕуһуоллаах эдэр бөлөх» номинацияҕа кыттыбыттарын санатар тоҕоостоох. Ыраах Мииринэйтэн кэлбит «Тобул» бөлөх тэриллэн оонньообута үґүс эрэ ыйыгар барбыт. Ол эрээри сыанаҕа аан бастакы тахсыыларын аатырбыт «Чолбон» бөлөҕү кытары Мииринэйгэ оҥорбуттар. Былыргы ойууннарга «бэлэһигэр силлэппит» диэн өйдөбүл баара биллэр. Эдэр ойуун кырдьаҕастан уһуйуллубутун, алгыһын ылбытын көрдөрөр этии. «Тобулларга» итини сыһыаран, инникитин ураты суолу-ииһи, айымньылары баҕарыллар. «Тыыннаах» бөлөх Уус Алдаҥҥа 2006 сыллаахха тэриллибитэ. Билигин аатын-суолун бигэтик биллэрбит бөлөх диэн этиэххэ сіп. Салайааччылара Куоста Силэпсиэп (Кучумаан) бэйэтин кэмигэр «Дапсы» бөлөххө клавишнигынан уонна ырыаһытынан сылдьыбыта, ураты толорооччу буоларын көрдөрбүтэ. Ол сиэринэн тэрийээччи уонна салайааччы быһыытынан бэрт эрчимнээхтик µлэлии сылдьар. Быйыл Суоттуттан урукку «Аартык» бөлөх уолаттарын бэйэтигэр сыһыарбыт. Бу бөлөх кулун тутар 20 кµнµгэр Өксөкүлээх аатынан Култуура киинигэр толору кэнсиэрин көрдөрүөхтээх. Кинилэр тустарынан сиґилии соҕус ити кэнсиэр кэнниттэн сырдатыахпыт. Үөһээ Бүлүү Ороһутуттан кэлбит «Кэскил» бөлөх (салайааччы Роман Кысылбаиков) бастакы айар киэһэтин 2006 сыл алтынньытыгар оҥорбут. Бу кылгас кэм иґигэр оскуола оҕолоро өрөспүүбүлүкэтээҕи куонкурустарга ситиһиилээхтик кыттыбыттара. Бөлөх сүрүн састаабын уолаттара быйыл оскуоланы бүтэрэллэр. Ол эрээри кинилэр муусуканан үлүһүйүүлэрин тохтотор санаалара суох. «Этигэн хомус» ырыа күрэҕэр кэлэ сылдьан уолаттар саха рок-муусукатын «аҕата» Битээлий Былааһабы кытары анаан көрсүбүттэрэ. Битээлий Былааһап бэйэтин кэмигэр Ороһуга кулууп дириэктэринэн үлэлии сылдьыбыта, онон оччотооҕу эдэр кэмнэрин ахтан туран, уолаттарга үгүґү кэпсээтэ, үөрэттэ уонна алгыс тылын тиэртэ. Биир дьоҕус бөһүөлэккэ маннык талааннаах оҕолор бааллара, кырдьыга даҕаны, сэдэх көстүү. «Сэргэ» бөлөх салайааччыта Анатолий Босиков (Босс) тус бэйэтин гитаратын көхөҕө ыйаан баран, уолаттары муусука ураты эйгэтигэр уһуйуунан дьарыктанар. «Ый суола» диэн ааттаах бөлөххө төрөппүт уола Андрей — сүрүн гитарист. 8-9-с кылаас уолаттара, хайдах эрэ, саастарыгар холооно суох сиппит-хоппут айымньылары көрдөрдүлэр диэн сыаналаатым. Буолумуна даҕаны, Босс бэйэтэ эмиэ ураты киһи. Бу уолаттар кулун тутар 15 күнүгэр Майаҕа кэнсиэртээри сылдьалларын санатар тоҕоостоох. «103» бөлөх 2004 сыллаахха Хатаска тэриллибитэ. Эһиилигэр улахан сыанаҕа тахсыбыттара, эмиэ бу сыл «Табык» рок-бэстибээлгэ кыттан саамай уратылаах бөлөҕүнэн билиниллибиттэрэ. Былырыын «СахаРок» бэстибээлгэ бастыҥ бөлөх аатын ылбыттара. Оттон быйылгы «Этигэн Хомус» куонкуруска «Тыыннаах доҕуһуоллаах эдэр бөлөх» номинация кыайыылааҕа буолла. Вокалист Илья Винокуров ураты күүстээх куолаһын мэлдьэһэр сатаммат. Ол эрээри мин тус көрүүбэр, айымньылара барыта үкчү кэриэтэ майгыннаһаллара истээччигэ салгымтыалаах. Онон уолаттар салгыы үүнэллэригэр-сайдалларыгар саҥа суолу көрдүүллэрэ эрэйиллэр. Тыыннаах муусука саҥалыы тыына биллэрин ааһан, күүһүрүөх кэриҥнээх. Арай бу хамсааһын тугу барытын умнан туран эрэ көҕүлээччилэртэн тутулуктааҕа киһини сэрэхэдитэр. Саханы киэҥ сирдэргэ дорҕоонноохтук ааттатыахтаах «Чолбон» бөлөхпүт, бэйэтин кэмигэр сөптөөх өйөбүлү ылбакка кыараҕас ыырдаммытын бары даҕаны билэ-көрө сылдьабыт. Геннадий БЕЧЕРЯКОВ “Кыым”, 2008 с., кулун тутар 6 күнэ, 9-с № |
Нөрүөн-нөргүй буоллун биһиги саайтпыт ыалдьытыгар! Билигин эн ыалдьыт курдук киирдин. Бэлиэтэнэн киирдэххинэ бу сиртэн элбэҕи бэйэҕэр туһаныаххын сөп.
Майгынныыр сонуннар:
|