| “Сахалыы Виктория” эрэдээктэрдэрэ – култуура туйгуннара! |
| 13 марта 2008, 12:01 | Көрдүлэр: 17657 | Ыстатыйалар |  |
|
«Этигэн Хомус» дьүрүһүтэн ааста. Быйыл тохсус сиэр-туом буолла. Оттон үс, сэттэ, тоҕус – сахаҕа ытык ахсаан. Манна бу бириэмийэни туттарар “Сахалыы Виктория” араадьыйа тэриллибитэ 10 сылын туолбутун эбэн кэбиһиэххэ. Онон быйылгы “Этигэн Хомус” суолтата да, таһыма да улахан диэххэ наада. Сүүрбэччэ мүнүүтэ хойутаан саҕаламмытын, бастаан утаа микрофон сүгүн-саҕын үлэлээбэтэҕин аахсыбатахха, тэрээһинэ бэртээхэй. Дьүүллүүр Сүбэ. Сыл аайы бу туһунан кэпсэтии бөҕөтө тахсар. Тэрийээччилэр, көрөөччүлэр да таһымнарыгар. Сыыһа-халты сыаналааһын баар диэччи, барыта талыы дьон мустубут диэччи да сырыы ахсын баар буолар. Быйыл эмиэ, сири-буору аннынан иһиттэххэ, астымматах дьон үгүс эбит. Кырдьык, сорох-сорох өттө соһуччу буолла. Барытын саас-сааһынан уурталыах иннинэ, Дьүүллүүр Сүбэ туһунан санаабын этиим: биир тылынан, бары ис сүрэхтэриттэн уонна дьиҥнээхтик эрэ сыаналыыр дьон манна олорор диир кэрэгэй. Онон састаап (саатар сорохторо) уларыйар кэмэ кэллэ быһыылаах. Арай, номинаннары талар курдук, Дьүүллүүр Сүбэни эмиэ истээччилэр төлөпүөнµнэн таллахтарына хайдаҕый? Биитэр ырыаһыттар бэйэлэрэ. Ол кэннэ эмиэ тутулуга суох хамыыһыйа куолас ахсаанын аахтын. Ити мин тус санаам, кимиэхэ да соҥнообоппун. Саха сиригэр биир саамай “ыйааһыннаах” муусука бириэмийэтин туттарыы сиэрэ-туома 5 чаас устата буолла. Киһи – лыык курдук. Барыта хайдах ааспытын атыттар суруйуохтара-сырдатыахтара турдаҕа. Онон мин чопчу номинацияларга уонна кыайбыттарга тохтуубун. *** Хаһан баҕарар наҕарааданы туттарыы эдэрдэртэн саҕаланар. Быйыл “Сыл бастыҥ саҕалааччыта” ааты Сайсары Куо ылла. Киһи барыта “ылыан ылла” диир. Ити кырдьык. Өссө “Туймаада” ансаамбылга үлэлии сылдьан бу оҕоттон киһи кэрэхсиир ырыаһыта тахсыахтааҕын билэр этим. Этэргэ дылы, нууччалар “айылҕа оҕолорго сынньанар” дииллэрэ, мантан көрдөххө, букатын сыыһа эбит. Сирэй билбэт дьон Сайсары сааһын иһиттэхтэринэ соһуйаллар – куолаһа, ыллыыр ньымата улахан киһилии сиппит-хоппут. Өссө да элбэҕи истиэхпит турдаҕа. Манна даҕатан эттэххэ, бу кини дьиҥнээх аата буолар. Бу номинацияҕа киирбит атын дьонтон арай, Болдьума ырыатын (бэйэтин буолбатах) бэлиэтиэххэ сөп. “Эҕэрдэ, Дьокуускай” диэн Омук Уолун тылыгар уонна Антоннаах Косиор Карманов матыыптарыгар ырыаны Дьокуускай куорат дьаһалтата тугунан эмэ бэлиэтиэхтэрин сөбө. Мин истиибэр-көрүүбэр, эргиччи табыллыбыт ырыа. Санкт-Петербург куораттан анаан-минээн айаннаан кэлбит Индиго гитаралаах тахсыбыта, таҥаһа-саба дьон болҕомтотун тарта быһыылаах. Ильдар курдук ырыа´ыт билигин сир аайы баар. Олимпия эмиэ улаханнык соһуппата. *** “Тыыннаах доҕуһуоллаах эдэр бөлөх” номинация “Этигэн Хомуска” киирбитэ – кэм ирдэбилэ. Саныахха астык: тыыннаах доҕуһуол өрө тутуллар буолан эрэр, сир аайы саҥаттан-саҥа тыыннаах бөлөх тэриллэр. Кэпсэппит дьонум биир киһи курдук бу номинацияҕа киирбит бөлөхтөр бары да бэйэлэрин бэркэ көрдөрбүттэрин бэлиэтииллэр. Бастакынан оонньообут “Frozen East” бөлөххө саамай ыарахан быһыылаах этэ. Тоҕо диэтэххэ, кинилэр оонньуур хайысхаларын (панк-рок) истэргэ саха кулгааҕа ситэ үөрэнэ илик бадахтаах. Аны туран, фонограмманан барар кэнсиэр быы´ыгар тыыннаах доҕуһуол киирэн тахсара хаһан баҕарар ыарахан буолааччы. Бу эппиэттээх үлэни звукорежиссер Лүҥкүр кыайа-хото тутта, киниэхэ туспа уруй-айхал буоллун. Үөһээ Бүлүү Ороһутуттан кэлбит “Кэскил” бөлөх салайааччыта Роман Кысылбаиков наһаа кыахтаах бөлөхтөр бааллар диэн саллар этэ. Ол эрээри оскуола оҕолоро диэтэххэ, оонньуур таһымнара балайда үрдүк дии санаатым. Кинилэр үүнэн-сайдан, бу хайысханы өссө тэнитиэхтэрэ турдаҕа. Ол курдук “Ый Суола” (оскуола оҕолоро, Майа) эмиэ. Анатолий Босиков-Босс (“Сэргэ” бөлөх салайааччыта этэ) кылгас кэм иһигэр идэтийбит таһымнаах бөлөҕү тэрийэр кыах би´иги дойдубутугар баарын дакаастаата диэххэ сөп. Арба, бу ый 15 күнүгэр “Ый Суола” Майаҕа аан бастакы кэнсиэрин тэрийиэхтээх. Оттон кыайыылааҕынан “103” бөлөх таҕыста. Тус бэйэм оннук буолуо дии санаабытым. Кырдьык, таһымнаах бөлөх. Сибилигин аан дойду ханнык баҕарар муннугар илдьэн кимиэхэ баҕарар кыбыстыбакка көрдөрөр кыахтаах уолаттарбыт. “Этигэн Хомуһу” туппутунан тахсан истэхтэринэ Босс: “Мантан атына буоллар сыыһа буолуох этэ”, — диэн эҕэрдэлээтэ. Атын да уолаттар уруйдуу көрүстүлэр, араадьыйаҕа быһа салгыҥҥа тахсалларыгар: “103” ыларыгар эрэммиппит, ылыан ылла”, — дэстилэр. Бу буолар – биир салгынынан тыыныы уонна доҕор туһугар истиҥник үөрүү диэн. Кулун тутар 1 кµнµгэр “103” бөлөх диискэтэ о²о´уллан бүппүтүн туһунан звукорежиссер Евгений Тазетдинов эттэ. Онон, бу бөлөх сүгүрүйээччилэрэ, мантан инньэ куорат маҕаһыыннарын кэрийиҥ. *** Дьахталлартан “Сыл бастыҥ ырыаһыта” номинация. Тус бэйэм улаханнык соһуйдум. Ника кыайда. Ону өйдөөбөтүм, кини ыллыырын көрө туран “куолас баар да, “этигэҥҥэ” киирсиэ эрдэ эбит” дии санаабытым. Далаана бастыырыгар букатын саарбахтаабат этим (кини “Көрөөччү биһирэбилин”, ол аата биир саамай суолталаах бирииһи ылбыта үөрдэр). Ол эрээри Дьүүллүүр Сүбэҕэ отунан-маһынан оҥоһуллубатах дьон киирбит буолуохтаах диэн уоскутунан, cөҕөн баран сөтөллөн эрэ кэбиһэр буоллахпыт. Туох да диэбит иһин, Никаҕа өссө үрдүк ситиһиини баҕарабын. “Этигэн Хомуһу” улахан билинии буоларын таһынан, оннооҕор өссө улахан эппиэтинэһи сүктэрэр. Бу бастыҥ ааты күн аайы күүстээх үлэнэн дакаастыахха наада. *** Сэрэйдэххэ, эр дьонтон хайаларын таларын Дьүүллүүр Сүбэ балайда да ыарырҕаппыт буолуохтаах. Байбал, Анатолий Бурнашев, Лэгэнтэй – бары тэҥ баайыылаахтар, бары дьон махталын, биһирэбилин ылар ыллам ырыаһыттар. Ол иһин хара ааныттан “бу киһи ылыа” диэн чопчу этэр кыаҕым суоҕа. Арай Байбалга кы´ыл көмүс “Этигэн Хомуһу” туттарыахтарын сөп диэн, бүөм санаа кистэнэ сылдьыбыттааҕа. Лэгэнтэй быйыл иккис сылын бастыҥ буолла. Кырдьык, үлэһит, өссө элбэҕи үлэлиир кыахтаах уол. Былырыын ситиһиитин быйылгы үлэтинэн толору бигэргэттэ диэххэ сөп. Эбиитин “Бастыҥ сценическэй уобарас” диэн анал бирииһи эмиэ кини ылла. “Таҥаспын-саппын тигэр-тэрийэр Дора Николаеваҕа махталбын тиэрдээр”, — диэбитэ. * * * Бастыҥ ырыаҕа быйыл биэс ырыа кииристэ. Александра Алексеева Өркөннүүн ыллыыр “Туоххаһыйыы тойуга” (Уххан тыла, Өркөн матыыба, Инн. Тытыгынаев доҕуһуола) эбэтэр Анатолий Бурнашев “Доҕорбор” (Г.Бечеряков тыла уонна матыыба, Бүөккэ Бөтүрүөп доҕуһуола) ырыалара киирсэллэрин кэтэспитим. Ону баара, 2000 сыл түмүгүнэн “Сыл бастыҥ саҕалааччыта” буолбут, өр кэмҥэ сүтэ сылдьыбыт Алексей Потапов “Таптыыр кыыспар” ырыата (бэйэтэ суруйбут ырыата, доҕуһуолун Степан Афанасьев таҥмыт) “Этигэн Хомуска” тигистэ. Урут “Сахалыы Викторияҕа” үлэлии сылдьан Алексей Потаповы “куолаһын үстүрүмүөн быһыытынан олус табатык туһанар күүстээх ырыаһыт. Ол эрээри тылын-өһүн көрүнүөн наада” диэн, өссө ханна эрэ суруйан турардаахпын. Бу да сырыыга ити тылбыттан аккаастаммаппын. Уол сотору альбомун таһаараары сылдьар эбит. Кэтэһэбит. *** Сыл аайы “Этигэн Хомус” түһүлгэтэ “Виктория” Генеральнай дириэктэрэ Александр Дмитриевич Глотов “сулустаах чааһыгар” кубулуйар – кини “СӨ култууратын үтүөлээх үлэһитэ” ааты ылла. Кырдьык, нуучча киһитэ эрээри бастакы сахалыы тыллаах араадьыйаны аспыт, маннык улахан таһымнаах муусука бириэмийэтин төрүттээбит өҥөлөөх (сорохтор кини толкуйдаабыт дииллэр да, ол сыыһа – бастаан бу санааны Георгий Николаев эппитин бу баардыы өйдүүбүн). Ол эрээри дьон-сэргэ атынтан ордук үөрбүтэ буолуо. “Сахалыы Виктория” 10 сыллаах үбүлүөйүнэн сибээстээн, икки эрэдээктэр: Анна Исакова уонна Марина Пермякова – “СӨ култууратын туйгуна” буоллулар. Дьэ, бу кырдьык, киһи эрэ үөрүөх түгэнэ, уон сыллаах үлэ кэмниэ-кэнэҕэс бэлиэтэннэҕэ. Биир идэлээхтэрбин ис сүрэхпиттэн эҕэрдэлээтэҕим буоллун! Мэхээс СЭМЭНЭП |
|
Нөрүөн-нөргүй буоллун биһиги саайтпыт ыалдьытыгар! Билигин эн ыалдьыт курдук киирдин. Бэлиэтэнэн киирдэххинэ бу сиртэн элбэҕи бэйэҕэр туһаныаххын сөп.
Майгынныыр сонуннар:
|
« Төттөрү
Ырытыылар (1)
