| Уля Сергучева - Күннэй |
| 11 февраля 2008, 12:11 | Көрдүлэр: 26615 | Саайт ыалдьыттара |
|
"Истээччи артыыстан мэлдьи туох-эрэ саҥаны, дьиктини, кэрэни кэтэhэр. Өскө эн артыыс буола соруммут буоллаххына итини дириҥник өйдүөхтээххин. Кыратык сыыhа-халты тутуннуҥ, үлэҕин үрдүнэн-аннынан толордуҥ, кыратык бэйэҕин «ыhыктан» кэбистиҥ да, дьон, ону эрэ кэтэспиттии, тута кириэтээн өрө оргуйа түhэр. Киhи психологията оннук буоллаҕа. Итини сатаан тулуйар – бу баар, саамай ыарахан".
Уля ситиһиилэриттэн: - Эдэр композитордар IX-c Аан Дойдутааҕы фестивалларын лауреата (Япония, Акита к., 1999 с.) - «Хрустальный камертон» эдэр композитордар конкурстарын дипломана (Москва, 2000 с.) - «Рябиновые грезы» эдэр композитордар бүтүн Россиятааҕы Есенинскай конкурстарын II степеннээх лауреата (Москва, 2001 с.) - «День рождения» бүтүн Россиятааҕы оҕо ырыатын конкурсун I степеннээх лауреата (Санкт-Петербург, 2001 с.) - 2004 с. түмүгүнэн «Этигэн Хомус» ырыа күрэҕин «Саҥа сүүрээн» номинациятын кыайыылааҕа - 2005-2006 сс. Республикатааҕы «Саҥа ырыа» интерактивнай конкурска «Бастыҥ музыка» бириис хаһаайката - 2007 с. Республикатааҕы «Саҥа ырыа» интерактивнай конкурска «Саҥа сүүрээн» бириис хаһаайката - «Новая волна» эстрада эдэр ырыаһыттарын Аан Дойдутааҕы конкурстарын полуфиналиһа (Юрмала, 2006 с.) - «Путь к звездам» эстраднай ырыа Аан Дойдутааҕы конкурсун финалиһа (Санкт-Петербург, 2007 с.) Күннэй, эн Сахабыт Сирин дьоно бары кэриэтэ билэр талааннаах дьоннорбут Татьяна уонна Георгий Сергучевтар күҥҥэ көрдөрбүт соҕотох кэрэ кыыстара буоларгын билэбит. Ол да буоллар, сахалыы интернет нөҥүө истээччилэргэр бэйэҥ тускунан кыратык кэпсии түспэккин ээ. Эйиигин 7 сааһыттан ырыа айар дииллэрэ кырдьык дуо? Ырыа эн олоххор? Бастакы ырыабын чахчы 7 сааспар суруйбутум. Кыhалҕаттан  . Оскуолаҕа дьиэҕэ үлэ биэрбиттэрэ, хоhоон үөрэтэн кэлиҥ диэн. Ол хоhооммун араастаан үөрэтэ сатаабытым да олох төбөбөр киирбэтэҕэ… Онуоха музыка ууран ыллаан көрбүппэр чэпчэки баҕайытык өйбөр хатанан хаалбыта. Оннук бастакы ырыам суруллубута. Оҕо эрдэхпиттэн ырыа биhигэр улааппыт буоламмын, музыка миэхэ салгыным кэриэтэ. Билигин Саха Государственнай университет финансово-экономическай институтугар үөрэнэбин, быйыл бүтэриэхтээхпин.Эн бэлэм ырыаны эрэ ыллыыр буолбатаххын, мелодискын, аранжировкаҕа да холоноҕун быһыылаах. Итини барытын хайдах дьүөрэлиигин? Сүбэһитиҥ кимий? Саҥаттан саҥаҕа, үрдүктэн үрдүккэ дьулуhарбын сөбүлүүбүн. Ол иhин саҥа таhаарар ырыам атыттарга майгыннаабат, туох эрэ саҥа идеялаах буолуохтаах. Ол ситиhиллэрин наадатыгар музыкабын бэйэм суруйабын, доҕуhуол фонограмманы бэйэм оҥорсобун. Ырыа тыла, музыката, доҕуhуола, ырыаhыт куолаhа, ыллыыр ньымата, тас көрүҥэ, таҥаhа-саба – барыта бэйэ бэйэтин ситэрсэн биэриэхтээх, биир долгуҥҥа сылдьыахтаах. Оччоҕо истээччи ылынар. Бастакы нүөмэрдээх сүбэhиттэрим, биллэн турар, ийэлээх аҕам. Саха эстрадатын эйгэтигэр бэйэтин оннун булбут, суолун-ииһин тобулбут мелодист да, толорооччу да буолаҕын диэтэхпинэ мэлдьэҕэ суох. Киһи төһөнөн биллэр да, соччонон киниэхэ ирдэбил улаатар. Кириитикэни төһө ылынаҕын уонна бэйэҥ санааҕар айар үлэҕэр мөлтөх өрүттээххин дуо? Истээччи артыыстан мэлдьи туох-эрэ саҥаны, дьиктини, кэрэни кэтэhэр. Өскө эн артыыс буола соруммут буоллаххына итини дириҥник өйдүөхтээххин. Кыратык сыыhа-халты тутуннуҥ, үлэҕин үрдүнэн-аннынан толордуҥ, кыратык бэйэҕин «ыhыктан» кэбистиҥ да, дьон, ону эрэ кэтэспиттии, тута кириэтээн өрө оргуйа түhэр. Киhи психологията оннук буоллаҕа. Итини сатаан тулуйар – бу баар, саамай ыарахан. Төhө киhи баар да, соччо санаа баар. Дьон саҥатын истэбин, ылыныахха наада диэтэхпинэ ылынабын, таах саҥа диэтэхпинэ ылыммаппын. Мөлтөх өрүтэ суох идеальнай ырыаhыт эбитим буоллар, аан дойдуга биллиэм этэ буолла5а дии . Биллэн турар, үлэ өссө элбэх.Кыратык саха эстрадатын туһунан кэпсэтиэх. Биир өттүнэн, саха эстрадата сайынна диир кыахтаахпыт. Иккис өттүнэн, кэлиҥҥи кэмҥэ наһаа элбэх любитель ырыаһыттар эмиэ баар буоллулар. Билигин ханнык баҕарар киһиттэн ырыаһыт тахсыан сөп курдук буолла, аныгы технология көмөтүнэн. Билиҥҥи саха эстрадатыгар эн сыанабылыҥ? Билиҥҥи эстрада таhыма 80-с сыллар эстрадаларыттан быдан намыhах. Технология кэлиитин эстраднай сайдыынан аахпаппын, көрдөххө да, төттөрүтүн, биhиги оннубутугар барытын оҥорон биэрэр техниканан туhанан, сатаан ыллаабат да буолан эрэбит. Үрдүк таhымнаах аранжировкалар суохтар, үчүгэй ырыалар аҕыйахтар… Дьиҥнээх эстраднай вокалга үөрэтэр биир эмэ оскуола баар дуо? Суох. Оннооҕор концертнай зал диэн суох дии. Хантан кэлиэй таhым. «Этигэн Хомус», «Саҥа ырыа» курдук ырыа конкурстарын сүрүн сыаллара-соруктара туох буолуохтааҕый? Ол сыалларын ситиһэллэр дии саныыгын дуо? Уопсайынан бу конкурстарга сыһыаныҥ? «Этигэн Хомус» кыайыылааҕы талар ньымата сыыhа дии саныыбын. Холобур, биир ырыаhыт сылы быhа үлэлээн-үлэлээн, ситиhии бөҕөтүн ситиhэн баран номинацияҕа киирэр. Атын ырыаhыт биир да ырыа таhаарбакка эрэ эмиэ киириэн сөп. Ону aaha баран, жюри биир эрэ киэhэ сыаналыыр, иккис ырыаhытым бастакыбынааҕар табыгастаахтык ыллаата да, кыайар буоллаҕа дии оччоҕуна. Биир да ырыаны сылы быhа оҥорбокко сылдьан баран Сыл бастын ырыаhыта буолара сыыhа буолбатах дуо? Мин санаабар, фонотеканы электроннай базаҕа киллэрэн сыл устата ханнык киhи, ханнык ырыа төhө элбэхтэ сакаастаммытыттан ааҕан бастыҥтан бастыҥнары талыахтаахтар. «Этигэн Хомус» сыала – эстрада ырыаhыттарыгар стимул биэрии, элбэхтэ үлэлиэҥ – премия ылыаҥ диэн буолуохтаах…«Саҥа ырыа» туhунан бары билэрбит курдук элбэх мөккүөр тахсар. Куолас киирэрин ньымата сыыhа диэн элбэх киhи этэр. Ол эрэн, мин тус санаабар, бу конкурска кыайыылаах буолар улахан суолтата суох. Ким төhөтө бэйэтигэр куоластаабыта, хайдах ньыманан куолас хомуйбута – кини бэйэтин дьыалата. Ыраах улууска олорор истээччилэрбитигэр көстөөрү, үөрдээри бу күрэххэ кыттабыт. «Саҥа Ырыа» сыала – республика бары олохтоохторугар аныгы Саха эстрадатын билиhиннэрии дии саныыбын. Аҕыйах сыллааҕыта «Новая волна» конкурска кытта сылдьыбыттааҕыҥ. Ити конкурс кэнниттэн туох диэҥ түмүккэ кэлбиккиний? Итинник таһымнаах конкурстарга тахсар наада дуу? Араас күрэхтэргэ сылдьан сайдаҕын, бэйэҕин атын өттүттэн көрөҕүн, бэйэҕин атын дьоҥҥо билиhиннэрэҕин. Биллэн турар, бу конкурстарга кыттар олус туhалаах. Биир күрэххэ эйиигин өйдөөн көрдүлэр да, күрэхтэн күрэххэ ыҥыран иhэллэр. Бу түгэнинэн хайаан да туhаныахха наада дии саныыбын. Холобур оҥостор ырыаһыттар, ырыаны айааччылар бааллар дуо, Россия уонна аан дойду да таһымнаах? Мадонна, Майкл Джексон үлэлииллэрин көрө-көрө олус астынабын, кинилэргэ сүгүрүйэбин. Нуучча эстрадатыттан Земфираны олус убаастыыбын, Жанна Агузарова куолаhын астына истэбин. Биһиги саайпыт түһүлгэтигэр артыыстар гонорардарын дьүүллэһиилээх кэпсэтииттэн холобур аҕалабын. «Талааннаах дьон билиҥҥи кэмҥэ, хомойуох иһин, бэйэлэрин атыыланыылара атын бэйэни атыыланар дьарыктаах дьонтон туох да уратыта суох, ол иһин шоу диэн биир тылынан этиллэр». Эн ырыаһыттар харчыга ыҥырыыга сылдьан ыллыылларын туох диэн комментарийдыаҥ этэй уонна бэйэҥ төһө ыҥырыыга сылдьан ыллыыгыный? Эйиигин саамай үрдүк гонорардаах ырыаһыттар ахсааннарыгар сылдьаргын истибитим. Ол кырдьык дуо? Остуол бырааhынньыктарыгар ыллаабаппын. Мин саныахпар, остуол ырыаhыта уонна сыана ырыаhыта диэн туспа соҕус өйдөбүллэр, тамада уонна сцена конферансьетын курдук. Тамада дьону кытта ыкса үлэлиир, онно сөбүгэр саҥалаах, туттуулаах-хаптыылаах. Конферансье онтон туспа буолар дии өйдөөн көрдөххө. Бу балар миэстэлэрин атастастахтарына соччото суох көстүү буолааччы. Ырыаhыттарга эмиэ ол курдук баар. Ол эрэн үгүс ырыаhыттар ырыалара диэн соҕотох харчы өлөрөр ньымалара буоллаҕа дии, ханна ыҥыраллар да, онно ыллыыллар. Эдэр ырыа айааччыга ырыаларыҥ үксэ таптал лирикатын хоһуйар курдуктар. Ону чуолаан ырыаларгар Наталья Михалева – Сайа тылларыгар хоһооннору таларыҥ туоһулуур. Бу хайысханан үлүһүйүү баар дии санаабаккын дуо? Сайа хоhооннорунан олус үлүhүйэбин! Олус ис-киирбэх хоhооннордоох, киниэхэ олус сүгүрүйэбин. Таптал кэрэтин, эрэйин, эрэлин хоhуйар төhөлөөх элбэх кэрэ айымньы тахсыбытай! Таптал – сүдү сырдык күүс, хаhан даҕаны сылайыам суоҕа кини туhунан ыллыырбыттан. Таптал лирикатыгар даҕатан ыйытыахпын баҕарабын. Бука сэрэйдэххэ эйиигин элбэх уол эккирэтэр буолуохтаах. Эн эр киһиэхэ идеалыҥ? Таптыыр киһиҥ хайдах буолуохтааҕый? Идеал диэн уруhуйдаан көрөр сыыhа дии саныыбын. Хас биирдии киhи үрүҥнээх да, харалаах да буоллаҕа дии, идеальнай киhи диэн суох. Эр киhи анала былыр-былыргыттан уларыйбат ээ – ас-таҥас булар, сылаас дьиэ туттар, дьиэ кэргэнин харыстыыр, бултуур-алтыыр… Билиҥҥи олоххо ол аата – дьиэ кэргэнин олоҕун хааччыйар, көмүскэл буолар. Таптыыр киhим бу аналын толорор буоллаҕына туох диэн ытаныахпыный? «Ырыа кырдала» саайт ыалдьыттарыгар уонна бэйэҥ сүгүрүйээччилэргэр тугу баҕарыаҥ этэй? Уонна ханнык ырыаларгын бэлэхтиигин? Истээччилэрбэр махталбын тириэрдэбин, эhиги баар буоллаххытына өссө да үлэлиэм диэн эрэннэрэбин. «Ырыа Кырдала» түhүлгэ ыалдьыттарыгар кэхтибэт кэскили, үгүс үтүөнү, түһүлгэҕит кэҥии, ыалдьыккыт үксүү турдун! Эһиэхэ «Күһүҥҥү долгураҥ» уонна «Ыйытыаҥ – хардарыам» ырыаларбын бэлэх уунабын. Күннэй - Күһүҥҥү долгураҥ (скачать) [audio=http://sanaalar.ru/uploads/files/kyhynny%20dolguran.mp3] Күннэй - Ыйытыаҥ-хардарыам (скачать) [audio=http://sanaalar.ru/uploads/files/uyutuan%20xardaruam.mp3]
Кэпсэттэ СИНИЛЬГА
Все материалы с раздела «Саайт ыалдьыттара» принадлежат автору проекта и могут быть использованы только с согласия автора. Все права на исходные аудиоматериалы принадлежат их авторам и владельцам. Аудиоматериалы предоставлены вам исключительно для ознакомительного прослушивания. |
Биһиги бүгүҥҥү ыалдьыппыт сахабыт эстраадатын биир чаҕылхай сулуһа, талааннаах мелодист, ырыаһыт, Саха Республикатын ырыаны айааччыларын союһун чилиэнэ Уля Сергучева-Күннэй.|
Нөрүөн-нөргүй буоллун биһиги саайтпыт ыалдьытыгар! Билигин эн ыалдьыт курдук киирдин. Бэлиэтэнэн киирдэххинэ бу сиртэн элбэҕи бэйэҕэр туһаныаххын сөп.
Майгынныыр сонуннар: |
« Төттөрү
Ырытыылар
.jpg&width=65&height=65?&cropratio=1:1)
.jpg&width=65&height=65?&cropratio=1:1)
.jpg&width=65&height=65?&cropratio=1:1)
